Bệnh chốc (impetigo)

1. Tổng quan

Bệnh chốc là một bệnh nhiễm trùng ở da khá phổ biến, thường do liên cầu hay tụ cầu gây nên hoặc phối hợp cả 2 vi khuẩn gây nên được gọi là chốc pha.

Bệnh thường gặp với tần suất cao ở trẻ em từ 6 tháng đến 2 tuổi và gặp ở miền thôn quê nhiều hơn thành thị, lứa tuổi trẻ lớn hơn và ở người già cũng gặp nhưng ít hơn. Yếu tố dễ mắc bệnh là do môi trường vệ sinh kém hay sức đề kháng cơ thể giảm, hay do trầy xước da không được chăm sóc cẩn thận.

2. Triệu chứng lâm sàng

Thương tổn cơ bản: Khởi đầu thường 1 hay vài mụn nước, bọng nước nhỏ, mềm, chứa dịch trong, thành rất mỏng có viền đỏ xung quanh. Mụn nước này thường hóa mủ rất nhanh trong vòng vài giờ đồng hồ và mụn mủ vở nhanh đóng vảy tiết vàng nâu. Do tính chất hóa mủ và vở nhanh nên bệnh nhân thường đến khám ở giai đoạn đóng vảy tiết này.

Nếu là thương tổn ở đầu thì dịch và mủ làm cho tóc bết lại thành búi, mảng vảy ghồ ghề, nếu cậy vảy lên chúng ta sẽ thấy vết trợt nông và có màu đỏ hay sợi tơ huyết.

Triệu chứng cơ năng: Thường có ngứa kèm theo hay dấm dứt, đau rát khó chịu.

Triệu chứng toàn thân: Thường không sốt, trường hợp thương tổn lan rộng khắp người, thương tổn sâu gây sưng hạch thì bệnh nhân có sốt kèm theo.

3. Hình thái lâm sàng: Có nhiều thể lâm sàng khác nhau

Chốc thể bọng nước lớn: Bọng nước lớn chậm, đường kính 1-2cm mềm và nhão, hóa mủ và vỡ nhanh để lại vết chợt nông, thường không có vảy tiết vàng nâu mà tạo thành vòng vảy da mỏng quanh rìa của vết chợt. Thể này hay bị rải rác ở mặt, bàn tay, bàn chân, đùi, cẳng chân; số lượng ít, rất đau, nhưng không ảnh hưởng đến toàn thân.

Chốc hạt kê: Mụn nước, mụn mủ nhỏ như hạt kê đường kính 1-2mm, có thể khu trú nhưng cũng có khi lan toàn thân, hay mụn mủ tập trung thành đám dễ nhầm với chàm bội nhiễm.

Chốc hóa: Là chốc thứ phát trên một bệnh da có sẵn như chàm, ghẻ, sẩn ngứa, tổ đỉa... bị bội nhiễm gây nên mụn mủ, bọng mủ, vảy tiết.

Chốc ở trẻ sơ sinh: Thường là bọng nước lớn vỡ nhanh để lại vết chợt nông, bong vảy mỏng, có khi vảy da cuộn lại từng lớp như bánh tráng cuốn.

Chốc loét: Hay gặp ở người già và trẻ em, dễ gây tử vong ở trẻ < 2 tuổi: Thương tổn khởi đầu là phỏng nước hoặc mụn mủ nhưng đóng vảy tiết lớn màu nâu đen, bề mặt ghồ ghề và dày tựa vỏ sò, vảy tự bong hay cậy vày lên sẽ lộ ra 1 vết loét to, tròn, đường kính 1-2cm, bờ thẳng đứng, đáy đỏ, xung quanh phù nề nhẹ, ấn vào mềm. Thương tổn thường khu trú ở chi dưới. Khi khỏi để lại sẹo lõm giữa trắng xung quanh thâm đen.

Ở hài nhi nhiều vết loét sâu, lan rộng và liên kết lại thành những mảng lớn hình nhiều vòng cung, bờ nham nhở như khăn ren, đôi khi thương tổn xuất huyết hoặc tím đen, tiên lượng xấu, tỉ lệ tử vong cao. Đa số bệnh nhân chết trong tình trạng nhiễm độc nặng, suy tim cấp, viêm thận cấp.

4. Dịch tễ

Bệnh chốc loét thường hay xuất hiện ở những cá thể biểu hiện giảm sức đề kháng như người già, trẻ nhỏ, người suy nhược cơ thể nặng, suy dinh dưỡng, mắc bệnh đái tháo đường, nghiện rượu.

Bệnh có thể nguyên phát hoặc sau sang chấn hoặc biến chứng của một bệnh da có sẵn như chàm.

5. Nguyên nhân

Chốc do liên cầu: Bọng nước nhỏ, hóa mủ chậm, dễ lây lan, dai dẳng và hay tái phát dễ gây biến chứng viêm cầu thận cấp.

Chốc do tụ cầu: Mụn nước và mủ to, sâu, hóa mủ nhanh dễ lan rộng toàn thân, dễ biến chứng nhiễm trùng nhiễm độc nặng, nhiễm khuẩn huyết, dễ gây tử vong.

Chốc pha: Phối hợp cả tụ cầu và liên cầu.

6. Điều trị

Những trường hợp nhẹ có thể điều trị tại nhà.
Những trường hợp nặng nhất thiết phải nhập viện để điều trị theo kháng sinh đồ là tốt nhất.

7. Phòng bệnh

Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, tránh làm trầy xướt da, nếu mắc các bệnh về da thì cần điều trị ngay không để da hở là điều kiện tốt nhất để vi khuẩn xâm nhập. Đối với các cháu nhỏ phải có chế độ tắm nắng, không nên giữ các cháu nhiều ngày ở nơi thiếu ánh sáng và ẩm thấp.

Dinh dưỡng đủ chất và hợp vệ sinh, tránh suy dinh dưỡng. Đối với các trẻ có biểu hiện suy dinh dưỡng nên khám và điều trị tích cực.

Khi phát hiện trẻ có biểu hiện nhiễm khuẩn ở da cần đưa trẻ đi khám sớm và điều trị kịp thời, triệt để và phòng tái phát.

Đặt lịch khám

Đang tải ảnh, bạn vui lòng đợi chút nhé!

Viết bình luận

Đọc nhiều nhất

Viêm da cơ địa (atopic dermatitis)

Viêm da cơ địa (atopic dermatitis) là bệnh lý biểu hiện cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính.

Chàm (eczema)

Eczema là một trạng thái viêm lớp nông của da cấp tính hay mạn tính, tiến triển từng đợt hay tái phát, lâm sàng biểu hiện bằng đám mảng đỏ da, mụn nước và ngứa

Viêm da dầu (seborrheic dermatitis)

Viêm da dầu là bệnh viêm da mạn tính thường gặp với biểu hiện là các tổn thương đỏ da, bong vảy tập trung ở những vùng da nhiều tuyến bã

Tổ đỉa (dyshidrotic eczema, dyshidrotic dermatitis, pompholyx)

Tổ đỉa là một loại phổ biến của bệnh chàm ảnh hưởng đến đôi tay (cheiropompholyx) và đôi bàn chân (pedopompholyx).

Viêm da tiếp xúc (contact dermatitis)

Viêm da tiếp xúc (VDTX) là phản ứng viêm da do tương tác giữa da và tác nhân bên ngoài

Ngứa

Ngứa là một cảm giác khó chịu của da khiến người bị ngứa phải gãi để bớt ngứa.

Nhiễm độc da dị ứng thuốc (drug eruption)

Nhiễm độc da dị ứng do thuốc là những biểu hiện rất thường gặp, là một dạng phản ứng dị ứng đặc biệt

Bệnh vảy nến (psoriasis)

Bệnh vảy nến là một bệnh đỏ da có vảy mạn tính, có tính di truyền, xuất hiện theo cơ chế tự miễn dưới tác động của các yếu tố khởi động

Rám má (chloasma)

Nám da (Melasma) là một là tình trạng tăng sắc tố mắc phải, lành tính ở các vùng da thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Trứng cá (acne)

Mụn trứng cá là bệnh thường gặp, thương tổn với nhiều mức độ khác nhau ở hơn 90% thanh thiếu niên.

Ung thư da

Ung thư da là sự phát triển bất thường của tế bào da, thường xuất hiện trên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do vi rút đường ruột gây ra.

Bệnh zona (herpes zoster)

Trong thời kỳ tiền triệu của zona, bệnh nhân bị nhức đầu, sợ ánh sáng và khó ở, nhưng hiếm khi có sốt.

Bệnh mụn rộp (herpes)

Là bệnh ngoài da rất thường gặp, tác nhân gây bệnh là do virus có ái tính với tế bào da và niêm mạc, thuộc nhóm virus Herpes

Viêm nang lông và nhọt

Là phản ứng viêm của một hoặc nhiều nang lông ở bất kì vị trí nào trên cơ thể, trừ vùng bán niêm mạc và lòng bàn tay, bàn chân.