Tăng tiết mồ hôi vùng nách (armpit sweating - axillary hyperhidrosis)

1. Tổng quan

Bài tiết mồ hôi là một hoạt động sinh lý của cơ thể, nhằm đào thải các chất duy trì sự ổn định nhiệt độ của cơ thể.

Cơ thể con người có từ 2-4 triệu tuyến mồ hôi, do hai loại tuyến kết hợp:
+ Tuyến Ecrine có mặt ở khắp bề mặt da, bài tiết ra mồ hôi không có mùi mà thành phần là nước và điện giải.
+ Tuyến Apocrine có mặt ở các nếp gấp bẹn, nách, và ống tai,sinh dục...

Tăng tiết mồ hôi là một biểu hiện bất thường do tiết mồ hôi quá mức yêu cầu điều tiết nhiệt độ của cơ thể trong điều kiện bình thường và không kiểm soát được.

Tăng tiết mồ hôi có thể là do nguyên phát hoặc thứ phát.

Tăng tiết mồ hôi vùng nách không ảnh hưởng tính mạng nhưng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống sinh hoạt, gián đoạn hoạt động bình thường hàng ngày, công việc.

2. Nguyên nhân và bệnh sinh

Người ta chưa xác định được nguyên nhân chính. Tăng tiết mồ hôi nguyên phát khu trú vùng nách là do tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm (cường giao cảm).

Ngoài ra một số yếu tố khác cũng thấy có vai trò trong sinh bệnh như sử dụng các thức ăn cay, nóng, thuốc lá, cà phê, các hoạt động thể lực khác.

Một số yếu tố liên quan khác như: béo phì, tiểu đường, mãn kinh, tuyến giáp hoạt động quá mức, rối loạn tim mạch, suy hô hấp, bệnh Parkinson, .. hoặc do sủ dụng thuốc.

3. Triệu chứng lâm sàng

Bệnh dễ phát hiện và dễ chẩn đoán qua các thông tin do người bệnh tự mô tả, cũng như qua khám thực thể.
- Vị trí vùng nách, nơi có nhiều tuyến apocrine và ecrine;
- Có tính chất đối xứng tương đối;
- Không xuất hiện vào ban đêm;
- Một tuần xuất hiện ít nhất 1 lần;
- Khởi phát ở tuổi 25 tuổi trở xuống; tiền sử gia đình;
- Làm giảm các hoạt động hàng ngày.

Tăng tiết mồ hôi khu trú: thường gặp ở nách, ngoài ra thấy ở lòng bàn tay, bàn chân, mặt hoặc các vùng khác.

Bắt đầu ở trẻ em hoặc vị thành niên; có thể tồn tại suốt đời, hoặc cải thiện theo tuổi. Bệnh có thể có yếu tố gia đình; vị trí liên quan đến nách, đối xứng.

Ảnh hưởng của tăng tiết mồ hôi: Gây ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt hằng ngày và gây mất tự tin. Tăng tiết mồ hôi vùng nách làm quần áo trở nên ẩm ướt, ngả màu và phải được thay đổi nhiều lần trong ngày. Các nếp da ẩm ướt dễ bị nấm, viêm da kích ứng và nhiễm trùng.

4. Xét nghiệm

Các xét nghiệm liên quan tìm nguyên nhân cơ bản của tăng tiết mồ hôi thứ phát hơn là nguyên phát.

Các xét nghiệm cần thực hiện: đường trong máu, đường tế bào; xét nghiệm chức năng tuyến giáp.

5. Điều trị

5.1 Cải thiện điều kiện sinh hoạt

Không mặc quần áo bó sát, thay thường xuyên. dùng các loại vải có tính thấm mồ hôi tốt.

Sử dụng tất có lớp bạc, lót giày và thay thường xuyên.

Tắm bằng các loại sữa tắm không xà phòng

Dùng các chất khử mùi tại chỗ.

Xoa bột talc sau khi tắm.

Không dùng các sản phẩm có chứa cafein, các thuốc uống gây tăng tiết mồ hôi.

Chống bài tiết mồ hôi tại chỗ bằng muối nhôm 10-25% (Aluminium chloride).

5.2 Các phương pháp điều trị: các bệnh nhân tăng tiết mồ hôi ở vùng nách có thể được kiểm soát và trị liệu bằng nhiều phương pháp khác nhau.

Liệu pháp ion: Đối với tăng tiết mồ hôi lòng bàn tay, lòng bàn chân và nách.

Sử dụng nguồn điện đưa ion qua da, thông qua hệ thủy phân. Thời gian 10-20 phút/ ngày trong nhiều ngày. Có thể gây ra cảm giác khó chịu, kích ứng hoặc viêm da tiếp xúc. Cần điều trị lâu dài, và không có hiệu quả tuyệt đối.

Thuốc kháng acetylcholin - Thuốc chẹn beta giao cảm (không phù hợp cho những người bị bệnh hen suyễn hoặc bệnh mạch máu ngoại vi), thuốc chẹn kênh calci, thuốc chống viêm không steroid và anxiolytics cũng có hiệu quả điều trị trong 1 số trường hợp.

Liệu pháp can thiệp tại chỗ:

+ Tiêm botulinum toxin: tiêm trong da, điều trị cho tăng tiết mồ hôi khu trú nách, bàn tay, bàn chân. Hiệu quả điều trị 2-8 tháng. Kỹ thuật này có thể thực hiện tại khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ, Bệnh viện Da liễu trung ương.

+ Phẫu thuật cắt bỏ tuyến mồ hôi nách: Đây là phương pháp điều trị tại chỗ, nhằm loại bỏ tối đa các tuyến mồ hôi ở vùng nách, từ đó làm giảm tăng tiết mồ hôi ở vùng da này.

Phương pháp này được thực hiện tại các khoa Phẫu thuật da trên thế giới, và hiện nay đã và đang triển khai tại Khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

Quy trình và thời gian phẫu thuật: bệnh nhân được làm các xét nghiệm cơ bản (công thức máu, đông máu cơ bản..). Thực hiện phẫu thuật tại phòng mổ sau khi gây tê tại chỗ, nhằm loại bỏ tối đa tổ chức da tập trung nhiều tuyến mồ hôi. Thời gian thực hiện khoảng 1 giờ đồng hồ.

Bệnh nhân sau khi thực hiện, sẽ được cho ngoại trú và hướng dẫn thay băng, chăm sóc vết thương. Sau đó được cắt chỉ sau khoảng 10 ngày và hướng dẫn chăm sóc vùng sẹo phẫu thuật.

Ưu điểm: Đây là phương pháp xâm lấn tại chỗ, có hiệu quả cao. Tỷ lệ hài lòng về giảm tiết mùi có thể lên đến 90%.

Khuyến cáo: Hoạt động thể lực liên quan đến vận động cánh tay nên chủ động hạn chế trong khoảng thời gian đầu sau phẫu thuật, điều này giúp cho kết quả phẫu thuật được tốt hơn.

Sóng siêu âm (hệ thống MiraDry® được FDA chấp thuận vào năm 2011). Sử dụng năng lượng sóng siêu âm, làm teo các tuyến mồ hôi dưới da. Phương pháp này cho kết quả điều trị cao cho tăng tiết mồ hôi vùng nách, tuy nhiên phải điều trị nhiều lần.

+ Laser YAG: hiệu quả thấp, hiện nay ít chỉ định- Tiến triển: tăng tiết mồ hôi nguyên phát thường giảm dần theo độ tuổi. Tăng tiết mồ hôi thứ phát tiến triển tùy thuộc vào nguyên nhân và khu vực bị ảnh hưởng.

Đặt lịch khám

Đang tải ảnh, bạn vui lòng đợi chút nhé!

Viết bình luận

Đọc nhiều nhất

Viêm da cơ địa (atopic dermatitis)

Viêm da cơ địa (atopic dermatitis) là bệnh lý biểu hiện cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính.

Chàm (eczema)

Eczema là một trạng thái viêm lớp nông của da cấp tính hay mạn tính, tiến triển từng đợt hay tái phát, lâm sàng biểu hiện bằng đám mảng đỏ da, mụn nước và ngứa

Viêm da dầu (seborrheic dermatitis)

Viêm da dầu là bệnh viêm da mạn tính thường gặp với biểu hiện là các tổn thương đỏ da, bong vảy tập trung ở những vùng da nhiều tuyến bã

Tổ đỉa (dyshidrotic eczema, dyshidrotic dermatitis, pompholyx)

Tổ đỉa là một loại phổ biến của bệnh chàm ảnh hưởng đến đôi tay (cheiropompholyx) và đôi bàn chân (pedopompholyx).

Viêm da tiếp xúc (contact dermatitis)

Viêm da tiếp xúc (VDTX) là phản ứng viêm da do tương tác giữa da và tác nhân bên ngoài

Ngứa

Ngứa là một cảm giác khó chịu của da khiến người bị ngứa phải gãi để bớt ngứa.

Nhiễm độc da dị ứng thuốc (drug eruption)

Nhiễm độc da dị ứng do thuốc là những biểu hiện rất thường gặp, là một dạng phản ứng dị ứng đặc biệt

Bệnh vảy nến (psoriasis)

Bệnh vảy nến là một bệnh đỏ da có vảy mạn tính, có tính di truyền, xuất hiện theo cơ chế tự miễn dưới tác động của các yếu tố khởi động

Rám má (chloasma)

Nám da (Melasma) là một là tình trạng tăng sắc tố mắc phải, lành tính ở các vùng da thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Trứng cá (acne)

Mụn trứng cá là bệnh thường gặp, thương tổn với nhiều mức độ khác nhau ở hơn 90% thanh thiếu niên.

Ung thư da

Ung thư da là sự phát triển bất thường của tế bào da, thường xuất hiện trên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do vi rút đường ruột gây ra.

Bệnh zona (herpes zoster)

Trong thời kỳ tiền triệu của zona, bệnh nhân bị nhức đầu, sợ ánh sáng và khó ở, nhưng hiếm khi có sốt.

Bệnh mụn rộp (herpes)

Là bệnh ngoài da rất thường gặp, tác nhân gây bệnh là do virus có ái tính với tế bào da và niêm mạc, thuộc nhóm virus Herpes

Viêm nang lông và nhọt

Là phản ứng viêm của một hoặc nhiều nang lông ở bất kì vị trí nào trên cơ thể, trừ vùng bán niêm mạc và lòng bàn tay, bàn chân.