Vảy phấn trắng (pityriasis alba)

Pityriasis có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, từ “pityron” có nghĩa là cám, “iasis” có nghĩa là bệnh, và “alba” có nguồn gốc từ chữ La tinh là “albus” có nghĩa là trắng. Bệnh đặc trưng bởi những dát giảm sắc tố hình tròn hay bầu dục, có vảy mịn như bụi phấn rải rác ở mặt, thân mình, tứ chi. Nhưng vị trí thường gặp nhất là ở mặt, nhất là hai má của trẻ con. Bệnh thường gặp ở người có tiền sử gia đình, bản thân bị suyễn, dị ứng, chàm thể tạng. Nhiễm vi trùng, vi nấm, virus có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh.

1. Dịch tễ:
Bệnh xảy ra ở mọi chủng tộc nhưng thường được thấy rõ ở người da màu: 40% trẻ con người Ả Rập bị bệnh này, ở Ấn Độ tỉ lệ này là 8,4 - 31%. Bệnh thường gặp vào mùa hè nhưng có lẽ do bệnh được nhận biết dễ hơn vào mùa này vì những vùng da bệnh không rám nắng, tương phản rõ rệt với những vùng da lành bị rám đỏ ở chung quanh. Vào mùa đông, khi da khô hơn, tổn thương da có thể trở nên nhiều vảy hơn. Bệnh thường gặp ở trẻ con, tỉ lệ nam nữ mắc bệnh như nhau, một nghiên cứu 200 bệnh nhân thì 90% từ 6 – 12 tuổi, 10% từ 13 – 16 tuổi và vị trí thường là ở mặt, còn ở người lớn tổn thương thường ở cánh tay, cẳng tay, thân mình. Có một điều bí ẩn là bệnh thường không gặp sau 30 tuổi.

2. Triệu chứng lâm sàng:
Tổn thương cơ bản là những dát giảm sắc tố giới hạn không rõ, hình tròn, bầu dục đường kính từ 5 - 30mm nhưng có thể lớn hơn, nhất là những tổn thương ở thân mình. Tổn thương có thể đơn độc hoặc nhiều hơn 20 cái, lúc đầu tổn thương rải rác sau đó dính liền lại với nhau. Bề mặt có da mịn, dính, khó tróc. Vị trí thường ở mặt, vùng giữa trán, gò má, quanh mắt, miệng, cổ, thân mình, lưng, tứ chi, bìu.

Thường không có triệu chứng, một số bệnh nhân có ngứa, rát. Tồn tại rất lâu, rồi biến mất dần dần, thường tồn tại đến tuổi trưởng thành. Đôi khi bệnh khởi phát là những dát màu hồng, hơi ngứa sau đó nhạt màu dần.

3. Biến thể của bệnh vảy phấn trắng gồm 2 thể:
3.1 Pigmenting pityriasis alba: ở trung tâm dát có màu hơi xanh, các dát này thường ngứa, vị trí thường ở mặt, chỉ có 10% là ở các vị trí khác. Rất nhiều bệnh nhân có nhiễm vi nấm sợi tơ kèm theo.

3.2 Extensive pityriasis alba: đặc trưng bởi rất nhiều dát giảm sắc tố ở thân mình, vị trí, màu sắc trông giống như bệnh lang ben, nhưng xét nghiệm tìm nấm ( - ) tính. Bệnh thường gặp ở phái nữ, da màu.

4. Nguyên nhân:
Chưa rõ. Được xem là 1 thể nhẹ của bệnh Chàm nhưng giải phẫu bệnh lý không có hiện tượng xốp bào . O’Farrell cho rằng giảm sắc tố là hậu quả của việc ngăn chặn tia cực tím của thượng bì tăng sừng và á sừng. Nguyên nhân chính xác của bệnh thì chưa được rõ nhưng những nguyên nhân thúc đẩy có thể là: khí hậu nóng ẩm, gió nhiều, xà bông, chất tẩy có mùi thơm, quần áo gây cọ xát, trầy xước da, khói, stress.
Trẻ có nguy cơ cao là trẻ bị suyễn, viêm mũi dị ứng, chàm, có da khô.

5. Chẩn đoán phân biệt:
- Bệnh lang ben: vảy nhiều hơn, có teo da, xét nghiệm tìm nấm (+) tính.
- Bệnh bạch biến: tổn thương da có màu trắng như phấn, giới hạn rất rõ, da xung quanh sậm màu hơn, có khi có những đảo da tăng sắc tố ở bên trong dát giảm sắc tố.
- Bệnh Phong: có mất cảm giác.
- Giảm sắc tố sau viêm: bệnh sử có một bệnh da hay chấn thương trước đó như bệnh vảy nến, chàm, chốc, vảy phấn hồng, zona, lang ben, lupus đỏ, lichen phẳng, bỏng, sẹo chấn thương, sau đốt điện, sau tiêm corticoide tại chỗ.

6. Điều trị:
Bệnh tự giới hạn, tuy nhiên tồn tại rất lâu thường là 2 - 3 năm, gây mất thẩm mỹ, nhất là ở người da màu. Có thể đẩy nhanh quá trình lành bệnh bằng cách bôi Corticoide loại nhẹ nếu ít tổn thương, PUVA liệu pháp được dùng trong trường hợp nhiều tổn thương. Bệnh nhân có thể tự chăm sóc bằng cách bôi kem giữ ẩm, không dùng xà bông có mùi thơm. Tacrolimus có tác dụng trong điều trị bệnh Chàm, cũng có tác dụng trong điều trị bệnh Vảy phấn trắng, đẩy nhanh sự sản xuất sắc tố.

Đặt lịch khám

Đang tải ảnh, bạn vui lòng đợi chút nhé!

Viết bình luận

Đọc nhiều nhất

Viêm da cơ địa (atopic dermatitis)

Viêm da cơ địa (atopic dermatitis) là bệnh lý biểu hiện cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính.

Chàm (eczema)

Eczema là một trạng thái viêm lớp nông của da cấp tính hay mạn tính, tiến triển từng đợt hay tái phát, lâm sàng biểu hiện bằng đám mảng đỏ da, mụn nước và ngứa

Viêm da dầu (seborrheic dermatitis)

Viêm da dầu là bệnh viêm da mạn tính thường gặp với biểu hiện là các tổn thương đỏ da, bong vảy tập trung ở những vùng da nhiều tuyến bã

Tổ đỉa (dyshidrotic eczema, dyshidrotic dermatitis, pompholyx)

Tổ đỉa là một loại phổ biến của bệnh chàm ảnh hưởng đến đôi tay (cheiropompholyx) và đôi bàn chân (pedopompholyx).

Viêm da tiếp xúc (contact dermatitis)

Viêm da tiếp xúc (VDTX) là phản ứng viêm da do tương tác giữa da và tác nhân bên ngoài

Ngứa

Ngứa là một cảm giác khó chịu của da khiến người bị ngứa phải gãi để bớt ngứa.

Nhiễm độc da dị ứng thuốc (drug eruption)

Nhiễm độc da dị ứng do thuốc là những biểu hiện rất thường gặp, là một dạng phản ứng dị ứng đặc biệt

Bệnh vảy nến (psoriasis)

Bệnh vảy nến là một bệnh đỏ da có vảy mạn tính, có tính di truyền, xuất hiện theo cơ chế tự miễn dưới tác động của các yếu tố khởi động

Rám má (chloasma)

Nám da (Melasma) là một là tình trạng tăng sắc tố mắc phải, lành tính ở các vùng da thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Trứng cá (acne)

Mụn trứng cá là bệnh thường gặp, thương tổn với nhiều mức độ khác nhau ở hơn 90% thanh thiếu niên.

Ung thư da

Ung thư da là sự phát triển bất thường của tế bào da, thường xuất hiện trên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do vi rút đường ruột gây ra.

Bệnh zona (herpes zoster)

Trong thời kỳ tiền triệu của zona, bệnh nhân bị nhức đầu, sợ ánh sáng và khó ở, nhưng hiếm khi có sốt.

Bệnh mụn rộp (herpes)

Là bệnh ngoài da rất thường gặp, tác nhân gây bệnh là do virus có ái tính với tế bào da và niêm mạc, thuộc nhóm virus Herpes

Viêm nang lông và nhọt

Là phản ứng viêm của một hoặc nhiều nang lông ở bất kì vị trí nào trên cơ thể, trừ vùng bán niêm mạc và lòng bàn tay, bàn chân.