Điều trị mụn trứng cá triệt để với chuyên gia da liễu

Cơ chế bệnh sinh của mụn trứng cá

Có 4 yếu tố chính góp phần vào sự hình thành của mụn trứng cá:

1. Dày sừng cổ nang lông

Dày sừng cổ nang lông  là hiện tượng các tế bào sừng ở cổ nang lông (lớp ngoài cùng của biểu bì) tăng sinh dày lên tạo thành các khối sừng làm bít tắc lỗ chân lông làm cho chất bã nhờn không thoát được lên da dẫn tới hình thành nhân trứng cá (comedon).

2. Sự tăng tiết bã nhờn

Tuyến bã nhờn là một tuyến ngoài tiết nằm  ở trong da, tuyết tiết ra một chất dầu gọi là bã nhờn nhằm bôi trơn tóc và da. Tăng tiết bã nhờn là hiện tượng tuyến bã nhờn tăng hoạt động và tiết ra quá nhiều chất  bã nhờn.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự sản xuất bã nhờn như hóc-môn, khí hậu, việc dùng thuốc và các yếu tố di truyền.

3. Vi khuẩn P.acnes

Hiện tượng tăng tiết chất bã quá mức và dày sừng cổ nang lông làm cho chất bã nhờ ứ trệ trên da tạo điều trị cho vi khuẩn P.acnes (một loại vi khuân chí ở trên da) phát triển và tăng cường hoạt động gây phản ứng viêm nhiễm và tạo thành các mụn viêm, mụn mủ hoặc mụn nang.

4. Quá trình viêm

Hậu quả của những hiện tượng trên khiến da ửng đỏ và viêm nhiễm. Trong một vài trường hợp, các vách nang vỡ ra ở giai đoạn cuối của quá trình viêm nhiễm. Chất béo, axit béo, tế bào sừng (đã chết), vi khuẩn và các mảnh tế bào được giải phóng, tạo thành các vết viêm nhiễm rộng và sâu ở các mô lân cận.

Nguyên nhân gây nên mụn trứng cá

Các nguyên nhân gây nên mụn trứng cá tác động lên cơ thể của chúng ta. Nó gây nên các rối loạn tại nang lông tuyến bã như làm tăng sừng ở cổ nang lông, kích thích tăng tiết bã nhờn,  sự phát triển và xâm nhập của vi khuẩn gây mụn P.acnes tạo nên các dạng tổn thương của mụn trứng cá.

1. Nội tiết

Nội tiết đóng vai trò quan trọng trong các nguyên nhân gây nên mụn trứng cá ở thanh thiếu niên (mặc dù mụn trứng cá có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi). Trong đó Adrogens (một loại nội tiết tố nam) đã được chứng minh là yếu tố chính trong các nguyên nhân gây nên mụn trứng cá. Nguyên nhân gây nên mụn trứng cá do Androgen có thể được phân thành hai loại như sự tăng nồng độ Androgens trong cơ thể và sự tăng nhạy cảm của tuyến bã nhờn với nội tiết này.

Các nguyên nhân gây nên tăng nồng độ Androgen trong cơ thể như: 

+ Sự thay đổi nột tiết trong độ tuổi thanh thiếu niên (độ tuổi dậy thì). Đây là nguyên nhân vì sao mụn trứng cá hay gặp nhất trong độ tuổi này.
+ Phụ nữ bị mắc các bệnh liên quan đến nội tiết như hội chứng đa nang buồng trứng, các trường hợp điều trị bằng các liệu pháp Hormon. Đây là nguyên nhân gây nên mụn trứng cá ở các trường hợp phụ nữ tuổi trưởng thành.

Tuyến bã nhờn là một tuyến đặt biệt nhạy cảm với nội tiết tố Adrogens do vậy sự tăng nồng độ androgen trong cơ thể kích  thích tuyến bã nhờn tăng hoạt động. Sự gia tăng một loại nội tiết có tên gọi Androgens ở cả nam và nữ trong độ tuổi dậy thì khiến bã nhờn được sản xuất nhiều hơn mức cần thiết. Phần lớn mụn trứng cá biến mất một cách tự nhiên sau tuổi dậy thì. Tuy nhiên vẫn cần phải có các biện pháp chữa trị hiệu quả để ngăn ngừa việc hình thành sẹo về sau.

2. Di truyền

Gen cũng được cho là có ảnh hưởng đến sự phát triển của mụn trứng cá ở mỗi người. Chính vì vậy, nếu cả cha và mẹ đều bị mụn trứng cá, tỷ lệ con cái của họ bị mụn trứng cá cũng sẽ cao hơn.  

3. Nguyên nhân gây nên mụn trứng cá do thuốc

Một số loại thuốc như corticoid hoặc lithium (một loại thuốc an thần) được xác định có liên quan đến sự hình thành mụn trứng cá ở một số người. Luôn thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc bạn đang sử dụng khi tìm kiếm lời khuyên cho các vấn đề về da của mình.

4. Môi trường và sự ô nhiễm

Đây là một trong những tác nhân chủ yếu gây ra tình trạng mụn. Ô nhiễm khói bụi cùng nhiệt độ và độ ẩm cao gây bít tắc lỗ chân lông, giúp vi khuẩn trú ẩn và gây viêm.

Chúng ta có thể ngăn chặn phần nào bằng cách đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc trực tiếp với khói xe khi lái xe. Tuy nhiên, với đặc điểm khí hậu nhiệt đới ở Việt Nam thì điều này không thể tránh được hoàn toàn.

5. Stress

Căng thẳng quá mức có thể khiến các tuyến bã nhờn trên da tăng cường hoạt động và tuyến bã nhờn tiết ra nhiều dầu hơn. Đối với những người gặp stress, điều quan trọng là phải tìm cách để khắc phục. 

Thiền và hít thở sâu, cũng như thói quen tập thể dục thường xuyên có tác dụng giúp kiểm soát mức độ stress. Ngoài ra còn giúp giảm hoạt động của tuyến bã nhờn, tăng cường sức khỏe cho cơ thể cũng như cải thiện tình trạng da cho bạn.

6. Sử dụng sản phẩm dưỡng da không phù hợp hoặc không rõ nguồn gốc

Nếu bạn có làn da dầu, bạn có thể sẽ có khuynh hướng sử dụng một số loại mỹ phẩm mà bạn nghĩ rằng sẽ giữ cho da bạn được khô hơn (đặc biệt là một số loại có chứa cồn). Tuy nhiên, nếu da quá khô sẽ kích thích tuyến bã nhờn tiết ra nhiều dầu hơn để cân bằng độ ẩm cho da. Tuyến bã nhờn tiết ra nhiều có thể khiến mụn dễ dàng phát triển và tình trạng này trở nên trầm trọng hơn.

Ngoài ra, bạn nên tránh việc trị mụn với những phương pháp hoặc mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Chúng có thể được quảng cáo mang lại tác dụng quá nhanh chóng, nhưng thực tế thì không có phương pháp nào có thể chữa hoàn toàn mụn chỉ sau 1 đêm. Do đó bạn không nên tin tưởng về sự cường điệu của các mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Sử dụng những mỹ phẩm này có thể gây ra những hậu quả khó lường trước và làm trầm trọng hơn tình trạng mụn và sẹo mụn của bạn.

Bạn nên tránh việc trị mụn với những phương pháp hoặc mỹ phẩm không rõ nguồn gốc

Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu của bạn để lựa chọn và sử dụng các dược mỹ phẩm có nguồn gốc rõ ràng và phù hợp với loại da và tình trạng da của bạn. Tránh thay đổi các sản phẩm một cách thường xuyên vì điều này cũng dễ gây kích ứng da của bạn.

7. Lối sống và thói quen sinh hoạt

Mặc dù không phải là nguyên nhân gây nên mụn trứng cá chính nhưng một số lối sống và thói quen sinh hoạt sau đây có khả năng khỏi phát mụn trứng cá hoặc làm cho tình trạng mụn trứng cá trở nên trở nên trầm trọng hơn:

+ Một chế độ dinh dưỡng quá nhiều cacbon hydrat (quá nhiều đường và bột)
+ Dùng quá nhiều sữa bò và các sản phẩm từ sữa (ngoại trừ pho mát)
+ Thức khuya
+ Hút thuốc lá
+ Trang điểm khiến lỗ chân lông bị bít tắc.

Chăm sóc da đúng cách và sử dụng các mỹ phẩm không gây bít tắc lỗ chân lông giúp ngăn ngừa mụn trứng cá. Nhiều người cho rằng những người bị mụn trứng cá thường có lối sống không sạch sẽ nhưng thực tế không phải vậy. Ngược lại, thực chất việc vệ sinh quá mức với những sản phẩm có tính tẩy rửa mạnh còn dễ khiến da bị kích ứng.

Cách chăm sóc da để ngăn ngừa và loại bỏ mụn trứng cá

1. Rửa mặt hai lần mỗi ngày hoặc sau khi đổ mồ hôi

Những người bị mụn trứng cá nên rửa mặt hai lần một ngày (không nhiều hơn) bằng nước ấm và sữa rửa mặt dịu nhẹ dành cho da mụn. Bạn cũng nên mát xa da mặt một cách nhẹ nhàng theo hình tròn. Bạn nên lưu ý rằng rửa mặt quá nhiều và chà mạnh lên da  có thể khiến da bị kích thích. Bôi kem dưỡng ẩm dành cho da mụn ngay sau mỗi lần rửa mặt.

2. Không nên tự nặn mụn

Những nốt mụn trên da có thể khiến bạn ngứa ngáy và chỉ muốn nặn chúng đi. Tuy nhiên, bạn không nên nặn mụn, vì điều này có thể khiến tình trạng mụn nặng hơn. Nặn mụn có thể đẩy chất bẩn nhiễm trùng vào sâu trong da hơn, gây nên nhiều nốt sưng và đỏ, thậm chí là sẹo. Các bác sĩ da liễu có thể giúp bạn điều trị mụn với nguy cơ để lại sẹo hoặc nhiễm trùng thấp hơn.

3. Không sờ tay lên mặt

Bạn cần tránh để các đầu ngón tay chạm vào mặt hoặc tì mặt vào các vật dụng có nhiều vi khuẩn như điện thoại. Điều này có thể khiến nhiều vi khuẩn xâm nhập vào da, làm các lỗ chân lông trở nên viêm và kích thích. Để kiểm soát mụn trứng cá, bạn nên rửa tay trước khi thoa bất cứ thứ gì lên mặt như kem điều trị hoặc mỹ phẩm trang điểm.

4. Giữ cho các vật dụng tiếp xúc với da mặt như kính, mũ, khẩu trang... luôn sạch sẽ

Hãy đảm bảo giữ cho các vật dụng tiếp xúc với da mặt như kính, mũ, khẩu trang... luôn sạch sẽ nhé. Nếu đeo kính, bạn hãy chắc rằng mình thường xuyên làm sạch chúng để ngăn các bã nhờn làm tắc nghẽn các lỗ chân lông quanh mắt và mũi của bạn.

5. Mặc quần áo thoáng nếu bị mụn ở vùng lưng, ngực

Nếu mụn trứng cá xuất hiện ở các vị trí khác trên cơ thể bạn như lưng, ngực,… bạn nên tránh mặc quần áo bó sát vì điều này khiến cho da không thở được và có thể gây kích ứng da. Ngoài ra, khăn choàng, băng đô và mũ cũng là những vật dụng chứa nhiều chất bẩn và dầu, cần được làm sạch thường xuyên.

6. Tẩy trang trước khi đi ngủ

Tẩy trang trước khi đi ngủ cũng là một điều bạn nên làm để ngăn ngừa cũng như chăm sóc da bị mụn trứng cá. Ngoài ra, khi mua đồ trang điểm, bạn hãy chọn những sản phẩm được dán nhãn “không gây bít lỗ chân lông” hoặc “không gây mụn”. Bạn cũng nên bỏ đi những đồ trang điểm cũ có mùi và hãy xem hạn sử dụng của chúng một cách cẩn thận để chắc chắn không gây bất kỳ kích ứng nào cho da bạn nhé;

7. Gội đầu hằng ngày và không để tóc xõa xuống mặt

Giữ cho tóc sạch và hạn chế chạm vào da mặt để tránh bụi bẩn xâm nhập vào lỗ chân lông cũng là điều bạn có thể làm để kiểm soát mụn. Bạn nên gội đầu hằng ngày nếu có mái tóc dầu, cột cao tóc về phí sau, không nên để tóc xõa xuống vùng mặt.

8. Tránh nắng

Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời là điều vô cùng quan trọng. Hãy sử dụng kem chống nắng dành cho da mụn, đội mũ rộng vành, đeo khẩu trang, đeoo kính râm khi ra ngoài trời nắng Một làn da rám nắng có thể khiến mụn trứng cá trở nên trầm trọng hơn, thậm chí không thể cải thiện được. Ngoài ra, tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời còn dẫn đến những nếp nhăn xấu xí và tăng nguy cơ ung thư da.

9. Đi khám bác sỹ da liễu nếu:

Khi bị mụn trứng cá, bạn hãy kiên trì áp dụng các phương pháp chăm sóc da một cách khoa học để da được phục hồi nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu tình trạng mụn trứng cá kéo dài và trầm trọng, hãy đến gặp các bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị tốt nhất.

Bác sỹ da liễu sẽ điều trị mụn như thế nào?

Bác sỹ sẽ tiến hành thăm khám và hỏi bệnh để khẳng định chính xác tình trạng của bạn là bị mụn trứng cá vì một số bệnh lý khác về da liễu cũng có biểu hiện tổn thương giống với mụn trứng cá. Các chẩn đoán khác cũng được đưa ra bao gồm;

• Mức độ mụn trứng cá: Mức độ của mụn trứng cá được phân thành 4 độ từ độ 1 (mụn trứng cá mức độ nhẹ) đến độ 4 ( mụn trứng cá mức độ rất nặng)
• Phân loại mụn trứng cá: như mụn trứng cá thông thường, mụn trứng cá do thuốc, mụn trứng cá do nội tiết, mụn trứng cá….