Một số bệnh nấm da thường gặp & cách điều trị, phòng bệnh

Bệnh nấm da là một bệnh hay gặp, tỷ lệ mắc bệnh chiếm khoảng 27.3%. Bệnh nấm da có nhiều cách lây truyền phổ biến như: nhiễm từ bào tử nấm có trong không khí và môi trường xung quanh, súc vật bị bệnh lây cho người, người bệnh lây sang người lành... Nếu trong nhà có người bị nhiễm nấm thì người thân có nguy cơ bị nấm da rất cao nếu không chú ý vệ sinh, dùng chung đồ, nằm chung giường....

1. Vì sao bệnh nấm da lại phổ biến?

Nước ta ở vùng nhiệt đới (nóng ẩm) thích hợp cho các bệnh nấm da phát triển. Thường gặp nhất là nấm hắc lào, nấm lang ben, nấm kẽ.... Nấm là một loại sinh vật hạ đẳng không có chất diệp lục nên không tổng hợp được chất hữu cơ mà phải sống bằng cách ký sinh vào vật chủ: thực vật, động vật (chó, mèo, trâu bò...) và người.

Con người bị nhiễm nấm từ các nguồn sau: môi trường (đất, cây cối, không khí...), động vật (chó, mèo, ngựa...), người bệnh sang người lành. Điều kiện thuận lợi để mắc bệnh nấm da là pH 6.9 – 7.2 hơi kiềm, các vùng da kín, nếp gấp lớn kẽ hay ra mồ hôi, ẩm ướt, vệ sinh cá nhân kém, mặc quần áo chật, lạm dụng xà phòng, mồ hôi ra nhiều, nhiệt độ nóng ẩm 27 - 35 độ C, đề kháng giảm, rối loạn nội tiết, dùng thuốc ức chế miễn dịch, dùng kháng sinh dài ngày....

2. Các bệnh nấm da thường gặp

2.1 Bệnh lang ben

Lang ben do nấm Pityrosporum gây nên, thường có hai dạng: dạng màu trắng và dạng màu đen. Bệnh gây ngứa, nhất là khi ra nắng hay da tiết nhiều mồ hôi. Lúc này, bệnh nhân có cảm giác bị kim chích nhẹ gây ngứa ngáy khó chịu. Bệnh lang ben tùy thuộc khá nhiều vào việc vệ sinh da, sức đề kháng, độ pH của da và cả độ ẩm của da. Một số trường hợp trong cùng một gia đình có người mắc bệnh lang ben nhưng người thân khác lại không mắc.

2.2 Nấm hắc lào

Điển hình là nấm gây bệnh hắc lào với dấu hiệu đầu tiên là ngứa vùng bị bệnh, sau đó sẽ thấy một vệt màu hơi đỏ, có viền và bờ rõ rệt, trên viền có các mụn nước lấm tấm. Viền nấm có xu hướng ngày càng lan rộng tạo thành nhiều hình vòng cung nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Khi người bệnh ngứa, gãi sẽ làm lây lan ra nhiều vùng hắc lào trên cơ thể mình.

Bệnh hắc lào là một trong những bệnh da liễu có khả năng lây truyền từ người này sang người khác, thường do sử dụng chung các đồ dùng sinh hoạt như dùng chung quần áo, khăn mặt - khăn tắm, ngủ cùng giường, đắp cùng chăn...

2.3 Nấm kẽ

Căn nguyên của bệnh là do vi nấm Epidermophyton, nấm trichophyton hay còn do nấm Candida albicans gây ra. Bệnh thường gặp ở những người có nghề nghiệp phải ngâm chân trong nước nhiều giờ, liên tục nhiều ngày như: nông dân, người làm vệ sinh cống rãnh, vận động viên bơi lội.... Nấm kẽ thường có 3 thể: thể tróc vảy khô, thể mụn nước và thể viêm kẽ.

2.4 Nấm móng

Nấm móng thường do trichophyton gây nên. Bệnh xuất hiện ở bờ tự do của móng hay ở hai bên cạnh của móng. Khi bị bệnh, móng sẽ mất màu bóng, bị đẩy nhô lên hoặc khuyết vào, mặt móng lỗ chỗ hoặc thành rãnh, dưới rãnh có chất bột vụn. Móng của người bệnh càng ngày càng bị sần sùi, màu vàng hoặc đục. Bệnh có thể lây từ móng này sang móng khác.

Ngoài nấm trichophyton còn có nấm móng do nấm Candida albicans gây tổn thương bên trong góc móng, móng mọc ra bị lồi lõm, da vùng góc móng cũng bị tổn thương sưng đỏ và đôi khi bị mưng mủ.

2.5 Nấm tóc

Nấm tóc do Piedra Hortai gây nên. Biểu hiện là trên mỗi sợi tóc có nhiều hạt màu đen bám vào nhưng bệnh nhân không cảm thấy gì khác thường và tóc cũng không bị rụng. Trong khi đó, nấm tóc do Trichophyton gây ra thì biểu hiện tổn thương trên da đầu với nhiều vết tròn nhỏ, kích thước bé khoảng 3 - 5mm, da đầu có vảy mỏng hoặc ngứa da vùng đầu.

3. Điều trị nấm da thế nào?

Các thuốc trị nấm sẽ có tác dụng điều trị các bệnh nhiễm trùng do nấm. Chúng có thể tiêu diệt nấm trực tiếp hoặc ngăn không cho chúng phát triển. Thuốc trị nấm có sẵn dưới dạng điều trị OTC (sản phẩm không cần kê toa) hoặc thuốc kê đơn và có nhiều dạng, bao gồm:

Kem hoặc thuốc mỡ bôi ngoài da.
Thuốc uống.
Thuốc dạng bột.
Thuốc dạng xịt.
Dầu gội đầu.

Mặc dù không gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe nhưng các bệnh nấm da thường tồn tại dai dẳng, dễ tái phát, gây khó khăn trong điều trị. Mặt khác, những lần mắc bệnh nấm da sau thường sẽ nặng, kéo dài và khó dứt hơn so với lần trước đó. Vì vậy, khi gặp phải tình trạng bất thường trên da, bệnh nhân cần đến khám bác sĩ, đặc biệt là bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và làm các xét nghiệm cần thiết. Từ các kết quả đó, bác sĩ chỉ định điều trị đúng bệnh, đúng thuốc. Không nên tự mua thuốc điều trị nấm vì có thể làm bệnh nặng thêm.

4. Phòng bệnh nấm da thế nào?

Do nấm thích môi trường ẩm ướt và nhiều mồ hôi và rất dễ tái phát, nên có thể cố gắng ghi nhớ những mẹo sau để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng da do nấm:

Đảm bảo vệ sinh cá nhân tốt.
Sử dụng riêng các vật dụng cá nhân như quần áo, khăn tắm.
Mặc quần áo sạch mỗi ngày, đặc biệt là tất và quần áo lót.
Chọn quần áo và giày dép thoáng khí. Tránh mặc quần áo hoặc giày quá chật.
Đảm bảo lau khô cơ thể đúng cách bằng khăn sạch, khăn khô sau khi tắm hoặc bơi.
Mang dép hoặc dép xỏ ngón trong phòng thay đồ thay vì đi bằng chân trần.
Lau sạch các bề mặt dùng chung như thiết bị tập thể dục hoặc thảm.
Tránh xa những động vật có dấu hiệu nhiễm nấm...